Alienacja Rodzicielska

Alienacja Rodzicielska – Nowoczesne Rozumienie

Parental Alienation (PA) i Parental Alienation Syndrome (PAS) opisują to samo zjawisko, lecz w odmienny sposób.

• PA (Parental Alienation) – Alienacja Rodzicielska jest obecnie rozumiana jako problem relacyjny w kontekście Caregiver-Child Relational Problem (CCRP) w ICD-11 sklasyfikowany pod kodem QE52.0 – czyli problemu relacji dziecka z opiekunem. PA jest wynikiem systematycznych działań jednego z rodziców, które prowadzą do nieuzasadnionego odrzucenia drugiego rodzica. Współczesna definicja podkreśla, że:
  "Parental alienation is a mental condition in which a child – usually one whose parents are engaged in high-conflict separation or divorce – allies strongly with one parent (the preferred parent) and rejects a relationship with the other parent (the alienated parent) without legitimate justification."
  (Alienacja rodzicielska to stan psychiczny, w którym dziecko – zwykle w sytuacji konfliktowego rozwodu lub separacji rodziców – silnie identyfikuje się z jednym rodzicem (preferowanym) i odrzuca relację z drugim rodzicem (alienowanym) bez uzasadnionych powodów.)
  PA to zatem stan emocjonalny dziecka powstały w wyniku manipulacyjnych działań jednego z rodziców. W kontekście CCRP, alienacja rodzicielska jest traktowana jako forma zaburzenia relacji dziecko-opiekun, wynikająca nie z naturalnego odrzucenia, lecz z manipulacyjnych działań jednego z rodziców.

• PAS (Parental Alienation Syndrome) – Zespół Alienacji Rodzicielskiej to przestarzała koncepcja Richarda Gardnera, który w latach 80. próbował sklasyfikować alienację jako zaburzenie psychiczne u dziecka. Gardner twierdził, że dziecko w wyniku manipulacji rozwija syndrom, prowadzący do irracjonalnej wrogości wobec drugiego rodzica.
  Jednak PAS nigdy nie znalazł potwierdzenia w badaniach naukowych i nie został uznany przez DSM-5 ani APA jako zaburzenie psychiczne. Współczesne podejście odrzuca pojęcie „syndromu”, koncentrując się na alienacji jako problemie relacyjnym, co wpisuje się w kategorię CCRP.

PA vs. PAB – Nowoczesne Rozróżnienie

Obecnie częściej mówi się o PA i PAB, gdzie:

• PA (Parental Alienation) to stan emocjonalny i psychiczny dziecka, czyli jego nieuzasadnione odrzucenie jednego z rodziców.

• PAB (Parental Alienating Behaviors) to zachowania alienujące, czyli manipulacyjne działania rodzica, które prowadzą do PA.

Dzięki temu rozróżnieniu psycholodzy i prawnicy mogą skupić się nie tylko na skutkach, ale przede wszystkim na przyczynach alienacji, czyli na zachowaniach alienujących, które można identyfikować i eliminować.

Podsumowanie

• PA to rzeczywisty problem relacyjny w kategorii CCRP, który dotyczy zaburzenia relacji dziecko-opiekun z powodu manipulacji jednego z rodziców.

• PAS to przestarzała, nienaukowa koncepcja, która próbowała zaklasyfikować alienację jako syndrom psychiczny dziecka.

• PAB to konkretne zachowania alienujące, które prowadzą do PA.

Współczesna psychologia i prawo koncentrują się na PA jako stanie emocjonalnym i PAB jako jego przyczynie, odchodząc od przestarzałej koncepcji PAS.

Określenie „alienacja rodzicielska” jest czasem używane również w kontekście zjawiska społecznego, a nie tylko psychologicznego. 

 źródło: “Demosthenes Lorandos & William Bernet Parental Alienation, Science and Law"

Przykłady działań powodujacych alienacje rodzicielską

• Oczernianie drugiego rodzica

• Ograniczanie kontaktu z drugim rodzicem

• Przesłuchiwanie dziecka po każdej wizycie lub kontakcie w celu uzyskania informacji o drugim rodzicu

• Podejmowanie decyzji dotyczących dziecka bez konsultacji z drugim rodzicem

• Wymaganie, aby dziecko, w sporze o opiekę nad nim, wybrało stronę alienującego rodzica

• Zachęcanie dziecka do niezdrowej zależności od alienującego rodzica

• Nieuzasadnione ingerowanie w czas, które dziecko spędza z drugim rodzicem

• Zakłócanie komunikacji telefonicznej i Skype

• Zakłócanie komunikacji symbolicznej (zdjęcia itp.)

• Wycofanie miłości w przypadku braku posłuszeństwa

• Anulowanie planów dziecka z drugim rodzicem i aranżowanie czegoś pozornie bardziej atrakcyjnego dla dziecka

• Informowanie dziecka, że drugi rodzic jest niebezpieczny

• Mówienie dziecku, że drugi rodzic go nie kocha

• Emocjonalne powierzanie dziecku swoich dorosłych uczuc wobec drugiego rodzica.

• Zmuszanie dziecka do odrzucenia drugiego rodzica

• Poproszenie dziecka o szpiegowanie drugiego rodzica

• Proszenie dziecka o zachowanie tajemnic przed drugim rodzicem

• Odnoszenie się do drugiego rodzica po imieniu

• Mówienie przez alienującego rodzica o swoim nowym partnerze „mama”/ „tata” i zachęcanie dziecka do tego samego

• Ukrywanie ważnych informacji (medycznych, szkolnych itp.) przed drugim rodzicem

• Zmiana nazwiska dziecka w celu usunięcia powiązania z drugim rodzicem

• Kultywowanie zależności przez alienującego rodzica/ podważanie autorytetu drugiego rodzica

• Wykorzystywanie szkoły i innych instytucji, aby zbierać fałszywe zarzuty wobec drugiego rodzica

• Przeprowadzanie się z dziećmi daleko od drugiego rodzica

• Zachęcanie dziecka do buntu wobec drugiego rodzica

• Wysyłanie przez alienującego rodzica SMS-ów do dziecka, z pytaniem, czy jest bezpieczne w domu drugiego rodzica

• Mówienie dziecku, że drugi rodzic chce kontaktu z nim tylko dla pieniędzy

Autorzy: Amy JL Baker & S Richard Sauber

"Aby zapewnić normalizację stosunków prawno-rodzinnych w sytuacji, gdy jednej ze stron można przypisać postawę alienacyjną bardzo ważne jest prawidłowe jej zidentyfikowanie. Opisywanie sytuacji sporu w takim przypadku jako "konfliktu rodzicielskiego" jest błędne. Taka nomenklatura rozmywa odpowiedzialność za zerwanie relacji, dezawuuje próby jej nawiązania, a w konsekwencji może prowadzić do wyciągnięcia nietrafnych konkluzji."

Źródło: dr Alicja Ornowska sędzia Sądu Rejonowego w Inowrocławiu III Wydział Rodzinny i Nieletnich.

Charakterystyka dziecka wyalienowanego

1. Niska samoocena, depresja i nienawiść do samego siebie

2. Zakłócony rozwój społeczno-emocjonalny: wycofanie, izolacja, lęk społeczny

3. Niska samowystarczalność; brak autonomii; zależność od rodzica

4. Słabe osiągnięcia w nauce

5. Słaba kontrola impulsów; zmagania ze zdrowiem psychicznym, uzależnieniami i samookaleczeniami

źródło: "Alienacja rodzicielska jako forma emocjonalnej przemocy wobec dziecka  obecny stan wiedzy i kierunki przyszłych badań" Dr Edward Kruk